در گفت وگو با پلات مطرح شد
پایداری تنها یک درصدی آبخوان در بزرگترین دشت کشاورزی استان کردستان
پلات: برمبنای مطالعات پژوهشگران دانشگاه کردستان در آبخوان ˮدهگلانˮ افت سطح آب زیرزمینی در این منطقه بطور متوسط 37 متر بوده که به شکل نقطه ای این میزان تا 80 متر هم می رسد و تنها یک درصد از آبخوان این دشت در پایداری کامل قرار دارد، بدین جهت لازم است تا فرصت باقی مانده، نسبت به تغییر الگوی کشت و مدیریت آب های زیرزمینی اقدام گردد تا این منطقه ناپایدار به منطقه پایدار تبدیل گردد.
دکتر جمیل بهرامی، عضو هیئت علمی گروه عمران دانشگاه کردستان و سرپرست تیم تحقیقاتی تهیه نخستین نقشه پایداری آب زیرزمینی دشت دهگلان در گفت و گو با ایسنا با اشاره به بی توجهی نسبت به ناپایداری آب زیرزمینی دشت دهگلان، اظهار داشت: زنگ خطر فروچاله و فرونشست در این آبخوان از چند سال قبل به صدا درآمده است؛ چونکه تنها یک درصد از آبخوان دهگلان در پایداری کامل قرار دارد.
وی، نبود برنامه ریزی یکپارچه برای مدیریت توأمان آب، خاک و کشاورزی را به بمبی تشبیه کرد که در سال های آتی صدا و اثرات مخرب خودرا نشان می دهد، اظهار نمود: آب زیرزمینی در استان کردستان و خیلی از نقاط مشابه در ایران عامل امنیت غذایی است؛ چونکه بدون آب کشور در تامین مواد غذایی در مضیقه خواهد بود.
بهرامی تصریح کرد: تنها غذا نیست که به آب نیاز دارد، بلکه تعادل اکوسیستم و حفظ محیط جاندار و حتی محیط بی جان هم به آب نیازمند هستند، اما تا به امروز که به این نقطه فاجعه بار در آب زیرزمینی رسیده ایم، فقط این منابع را از دیدگاه کشاورزی بررسی نموده ایم. باید اذعان داشت اثرات زیست محیطی و مهندسی کاهش افت سطح آب زیرزمینی بسیار خزنده تر و مهلک تر از خشک شدن چاه های نیمه عمیق است.
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان با تاکید بر این که مخاطرات فروچاله و فرونشست زمین هنوز در کشور آن چنان که باید و شاید جدی گرفته نشده است، افزود: فرو چاله ها هنوز کس یا کسانی را نبلعیده و اخباری از آوار شدن خانه بر سر مردم ناشی از فرو نشست و تراکم آبخوان ها گزارش نشده است، ولی آب زیرزمینی رفتاری مهندسی و تبعات زیست محیطی گسترده ای دارد و باید به همه جوانب آن همزمان رسیدگی شود که در این راه نیازمند برنامه ریزی هستیم.
وی با اشاره به وضعیت فرونشست دشت دهگلان، اظهار داشت: از چند روز گذشته در دشت دهگلان بارندگی شروع شده است، من و همکارانم با چشمان خود دیدیم که در عین گل و لای و غرقاب بودن زمین و در حاشیه فروچاله "شانوره" چگونه آب پاش های مزارع روشن بود و آب های زیرزمینی عملاً برای آبیاری زمینی که در غرقاب بود استخراج می شد!
بهرامی با اعلان اینکه این عمل را چطور میتوان توجیه کرد؟ افزود: ما فراتر از قانون و مقررات بازدارنده، به اخلاق و ترویج آن نیازمندیم، ما باید نگاه مان را به آب های زیر زمینی عوض نماییم.
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان تهیه نقشه پایداری آب زیرزمینی دشت دهگلان را حاصل یک کار مشترک تیمی در گروه عمران دانشگاه کردستان بدون هیچ نوع گرنت یا پژوهانه دانست و تصریح کرد: این مطالعات که فقط با هزینه شخصی انجام شد، به نتایج مطلوبی منجر گردید، به شکلی که مقاله آن در دست انتشار در یکی از ژورنال های معتبر علمی جهان است.
بهرامی با اعلان اینکه این دستاورد می تواند الگویی برای کارهای مشابه باشد، ابراز امیدواری کرد که برنامه ریزان و تصمیم گیران با پشتیبانی از پژوهش های کاربردی راه رسیدن به دانش عمیق تر و عملیاتی تر در منابع آب زیرزمینی را تسهیل کنند.
این محقق با اشاره به نتایج این تحقیق، توضیح داد: نتایج به دست آمده نشان داد که تنها یک درصد از آبخوان دهگلان در پایداری کامل قرار دارد. فروچاله "شانوره" اعلان آشکاری است که نشان میدهد دشت دهگلان در معرض ناپایداری قرار گرفته است و اگر این رخداد ادامه یابد، سایر بخش های آبخوان هم که درحال حاضر در حالت بینابینی و نیمه پایدار قرار دارند، به زودی ناپایدار می شوند.
وی افزود: از دیگر نتایج این مطالعات آنست که در این آبخوان ۴۱ درصد مساحت در حالت نیمه پایدار، ۳۳ درصد در حالت ناپایدار و ۲۵ درصد در حالت پایداری شکننده ای قرار دارد که در صورت عدم رعایت اصول حفاظت از منابع آب زیرزمینی به زودی این بخش هم به سمت ناپایداری پیش می رود. اگر بخواهیم واقع بین باشیم، باید بگوییم بیش از ۷۰ درصد مساحت این آبخوان شرایط خوبی ندارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان افزود: افت سطح آب زیرزمینی در این منطقه بطور متوسط ۳۷ متر بوده که به شکل نقطه ای این میزان تا ۸۰ متر هم می رسد، ضمن آنکه خیلی از چاه های نیمه عمیق خشک شدند و برای استخراج آب، کف شکنی شده است و اگر با این روند ادامه یابد، باید منتظر گسترش نواحی بحرانی در سرتاسر دشت دهگلان باشیم.
بهرامی با اعلان اینکه نتایج فرونشست و فروچاله می تواند غیرقابل کنترل شود، اظهار نمود: ما هنوز در آبخوان دهگلان جا برای کار داریم و می توانیم با تغییر الگوی کشت یا کنترل بهره برداری با ایجاد اشتغال مولد و کشت محصولات کم آب بر و همین طور با تغییر دیدگاه کشاورزان نسبت به آب های زیرزمینی و ترویج مدیریت آب های زیرزمینی بخش های ناپایدار را به پایداری نزدیک نماییم.
به گزارش پلات به نقل از ایسنا، دشت دهگلان یکی از بزرگترین دشت های کشاورزی استان کردستان بوده و قطب کشاورزی استان محسوب می شود. روند روبه رشد جمعیت در دهه های اخیر، توسعه اجتماعی و اقتصادی، رونق کشاورزی در منطقه و نیز توسعه صنایع متوسط و کوچک در دشت دهگلان، سبب افزایش برداشت از منابع آبی زیرزمینی در این منطقه شده است.
منبع: پلات
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب