گزارش پلات؛
توسعه دریامحور چگونه شکوفایی انرژی در کشور را رقم می زند؟
پلات: از ساحل و دریا می توان در راستای بهره مندی از استعدادها، منابع و فرصت های ناشی از تحولات و پدیده های غنی انرژی زای دریایی استفاده نمود.
به گزارش پلات به نقل از مهر، حالا که جهان در پاسخ به تقاضای بیش از پیش انرژی و مصرف آن در دنیا که خود از عوامل تعیین کننده بر افزایش انرژی برای اداره، رشد، توسعه و متعاقباً تکامل جوامع، آن هم در امتداد تحول پذیر شدن است، بدین سبب انتظار بیشتری در به کارگیری ترکیبی انرژی در امتداد بهره مندی بهینه از آنها، می شود. بدین جهت برای برآورد نیاز به انرژی در سواحل، بنادر، سازمان های دریایی و حتی شناورهای دریایی می توان از این موهبت خدادادی استفاده نمود. استفاده از منابع، باد نور خورشید، جزر و مد و امواج دریایی در تولید انرژی های نو می تواند در گستره سواحل دریایی ایران خصوصاً سواحل جنوبی مورد توجه باشد.
همچنین وجود ذخایر عظیم سوخت فسیلی نفت و گاز در خلیج فارس و مرحله بعدی در دریای خزر همچون پتانسیل های ایران دراین زمینه است که ایران را در بین کشورهای صاحب نام دراین زمینه قرار داده و می توان اظهار داشت که علاوه بر انرژی فسیلی نفت و گاز، استحصال انرژی از دریا بوسیله چند پدیده معروف، قابل بهره برداری است و این پدیده ها شامل اختلاف دما و نور خورشید، جزر و مد و انرژی اختلاف غلظت نمک است.
اگرچه انواع مختلف این انرژی ها دارای مشخصات متفاوتی اند اما جملگی در حوزه مشکلات طراحی مهندسی در وضعیت اقیانوس مشترک اند. انرژی حرارتی دریا بطور قاطع بزرگترین منبع انرژی در دریاهاست که قابلیت بهره برداری انرژی بالاتر از ۱۰ برابر مصرف فعلی جهانی را دارد. سیستم های انرژی دریایی، هزینه سرمایه گذاری اولیه زیادی دارند و باید در مدت زمانی طولانی با قابلیت اطمینان زیاد در وضعیت محیطی سخت به خوبی عمل کنند.
فعالیت این نیروگاه ها، ممکنست شرایط زیستگاه های محلی را به ویژه در نزدیک دهانه رودخانه ها تغییر دهند و نیروگاه های حرارتی دریایی و طرح های انرژی امواج می توانند تولید کننده آب شیرین به عنوان یک محصول جانبی نیز باشند، بدین سبب برای نواحی دور افتاده ساحلی که دارای منابع آب شیرین نیستند، جذاب اند.
انرژی دریایی یا اقیانوسی یکی از انواع انرژی های تجدید پذیر است که در کنار منابع دیگری نظیر انرژی خورشیدی و باد مورد توجه قرار گرفته است و انرژی امواج و انرژی جزر و مد را می توان زیر مجموعه انرژی های دریایی به شمار آورد، بدین سبب دریاها و اقیانوس های جهان، حاوی مقادیر عظیمی از انرژی بصورت جزر و مد امواج و اختلاف درجه حرارت هستند.
امکان بهره برداری از این انرژی ها از نظر فنی به اثبات رسیده و عملاً نشان داده شده است؛ منابع انرژی حرارتی و جزر و مد دریایی بطور کلی در تمام کاربردها تمام نشدنی و غیر آلاینده اند و بااینکه از آثار سو، عاری نیستند ولی از آنجائیکه هیدروکربن نمی سوزانند، بی خطر تلقی می شوند.
اهمیت خلیج فارس و تنگه هرمز در مبادله انرژی
اهمیت راهبردی تنگه هرمز باتوجه به عبور حجم بالا و غیرقابل جایگزین حامل های انرژی از آن، غیرقابل انکار است. این منطقه باتوجه به عرض کم مناطق قابل کشتیرانی در این تنگه که چیزی در حدود ۳ کیلومتر برای هر یک از خطوط رفت و برگشت است و از میان جزیره های ایرانی می گذرد، اهمیت تسلط بر این منطقه را دو چندان می کند.
انرژی جزر و مد به طور معمول توسط سامانه هایی شبیه سدهای هیدرولیکی معمولی مهار می شود و بدین سان در هنگام بالا آمدن آب مخازنی در ساحل پر شده و آبی که در آن به دام افتاده است در هنگام پایین رفتن تراز آب از دریاچه های سد عبور داده می شود و توربین های آبی را برای تولید برق می چرخاند و باتوجه به ظرفیتهای موجود در استانهای جنوبی کشور خصوصاً در استان هرمزگان و در طول ۱۹۰۰ کیلومتر ساحل در این استان به کارگیری انرژی های نو و ساخت نیروگاه های جزر و مدی در دستور کار مسئولان قرار گرفته است.
استفاده از انرژی های نو در استان هرمزگان باتوجه به وجود سواحل خلیج فارس لازم و لازم است و بدین جهت در امتداد اجرای طرح های تحقیقاتی و بمنظور استفاده از انرژی های نو و بهره گیری از علوم جدید و پتانسیل ها و قابلیت های ویژه هرمزگان، اعتبارات لازم به این امر اختصاص داده شده و تفاهم نامه های مربوط به امضا رسیده است.
انرژی امواج عمدتا ناشی از تأثیر باد روی سطح دریاست. باد، خود حالت خاصی از انرژی خورشیدی است که به عنوان منبع انرژی پاک و تجدید پذیر می تواند نقش مهمی در تامین نیازهای بیش از پیش انرژی جهان ایفا کند و فناوری تولید انرژی از امواج شامل تهیه انرژی از موج و تبدیل آن به انرژی الکتریکی بوسیله تبدیل اولیه، تبدیل با واسطه، تولید و انتقال انرژی است.
مطالعات اولیه نشان داده است دسترسی سهل و عدم ایجاد آلودگی در محیط زیست همچون مزیت های استفاده از انرژی موج است و چنانچه نیروگاه موج در کشور راه اندازی شود به ازای هر مگاوات نیروگاه موجی، ۱۰ تا ۱۵ فرصت شغلی ایجاد می شود و امید است با حمایت دولت و مجلس شورای اسلامی، سهم منابع تجدید پذیر در تولید انرژی کشور افزایش یابد.
در میان انرژی های نوظهور و سبز، انرژی بادی از جایگاه ویژه ای برخوردارست و در سالهای اخیر به دلیلهای مختلف همچون کاهش منابع و آلودگی زیست محیطی مواد قابل احتراق فسیلی، سرمایه گذاری ها و در نتیجه پیشرفت های زیادی در مورد استفاده از انرژی باد انجام شده است. انرژی باد غالباً در دسترس بوده و هیچ نوع آلودگی بر جای نمی گذارد و می تواند از نظر اقتصادی نیز در طولانی مدت قابل مقایسه با سایر منابع انرژی شود، بدین سبب تولید انرژی از باد با بهره گیری از تکنولوژی پیشرفته و در ابعاد بزرگ لازم و ضرورت دارد.
در خلیج فارس و دریای عمان مطالعاتی از طرف ایران و کشورهای حاشیه ای انجام شده و در ایران به بررسی سرعت باد در ۲۰ نقطه در خلیج فارس برای یافتن کاندیداهای مناسب برای راه اندازی مزارع بادی فراساحلی پرداخته شده است؛ مسئله ای که باید عملیاتی شود و در امتداد آن گام برداشت.
انرژی حاصل از جریانات دریایی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و حتی در بعضی منابع معتبر انرژی های تجدید پذیر، از این منبع به عنوان منبع انرژی نام برده نشده است. استحصال انرژی از این راه نیز نسبت به بقیه منابع جدیدتر است و تنها می توان به یک یا دو نمونه که در عمل تولید شده است اشاره کرد؛ بطور مثال ین فناوری را می توان در مناطقی که سرعت جریان جذر و مد بالاست یا در مناطقی که جریانات پایدار اقیانوسی سرعت قابل قبولی دارند نصب کرد.
همچنین بخش دیگر استفاده از انرژی ناشی از اختلاف گرمایی در ایجاد نیروگاه های برقی است و این نیروگاه ها با بهره برداری از اختلاف دمای میان سطح و عمق اقیانوس یک سیکل حرارتی باد و چشمه عظیم گرم و سرد می سازند و از این طریق می توان با بهره گیری از ایجاد بخار و تقطیر مواد سیکل حرارتی کاملی را تشکیل داد و بوسیله تجهیزات ویژه ای انرژی مکانیکی و در نهایت انرژی الکتریکی تولید کرد؛ این ایده هنوز عملیاتی نشده و در ایران هم جای مطالعه آن وجود دارد.
استحصال انرژی ناشی از اختلاف چگالی نیز یکی دیگر از راه های ایجاد نیروگاه برمبنای اقتصاد دریا محور است و از اختلاف چگالی و لایه بندی ن آب دریاها و اقیانوس ها می توان اختلاف فشار به وجود آورده و از این اختلاف فشار برای تولید الکتریسیته بهره برد.
منابع زیستی و رسوبات دریایی
با توجه به این که مناطق ساحلی کشور تسهیل کننده روابط درونی و بیرونی اقتصاد کشور هستند، باید از نظر تولید انرژی از منابع زیستی و رسوبات دریایی هم مورد توجه قرار گیرند و از طرف دیگر کارهای استحصال انرژی برق از دریا در سطح جهان و کشور پدیده جدیدی است و هنوز به مرحله بهره برداری کامل نرسیده است، بدین سبب نتایج زیست محیطی آن معلوم نیست.
آنچه مشخص شده این است که در استفاده از رسوبات و منابع زیستی دریایی باید به حجم پلانکتون ها، جلبک ها و… توجه گردد و بررسی تأثیرات مثبت و منفی پروژه بر محیط های دریایی و انسانی، محیط بیولوژیکی و فیزیکی دریا از اهمیت بالایی برخوردارست و در عین حال باید بدانیم که استحصال انرژی از نفت و گاز و صادرات آن دارای آثار منفی زیست محیطی است و آلودگی زیست دریایی نفت و گاز از مهم ترین آلاینده های زیستی دریاها در مقیاس جهانی شمرده می شود که باید به آن در سطح بین المللی توجه کرد.
دریا منبع عظیمی از انرژی است و زمین واقع در زیر دریا، قادر می باشد تمام انرژی مورد نیاز جهان را در سال های آتی تامین کند و باتوجه به نیاز بیش از پیش به انرژی و روند نزولی منابع سوخت فسیلی و گازهای طبیعی و همین طور آلودگی های ناشی از این سوخت ها، باید به سرعت به طرف منابع جایگزین رفت.
یکی از بهترین گزینه ها، منابع انرژی تجدید شونده دریاست هم اکنون یکی از دلیلهای عدم سوء استفاده از انرژی های نو نسبت به دیگر انرژی ها، گرانی هزینه بهره برداری از آنها است برای اینکه استخراج این انرژی به سبب کمبود تکنولوژی هنوز به صرفه نیست و تحقیقات وسیعی در حوزه این تکنولوژی انجام شده یا در دست اجرا قرار دارد.
استحصال این نوع انرژی ها در ایران خصوصاً در دریای عمان باید درست بررسی شوند برای اینکه دریای عمان دارای امواج بلند اقیانوسی است که بیش از منظر پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی آن مطالعه شده است، آن هم برای کاهش خطرات امواج در سواحل و بنادر کشور است چونکه پیش بینی امواج اقیانوسی در دریای عمان کم هزینه ترین روش در برخورد با مخاطرات دریایی شمرده می شود.
هرچند پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی علاوه بر کاهش هزینه های انسانی اقتصادی و اجتماعی، جهت گیری برنامه های توسعه ای را در نوار ساحلی دریایی و حتی در مناطق داخلی مشخص می کند اما برای ایجاد نیروگاه های برقی این بررسی کافی نیست و پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی نقش کلیدی در برنامه های توسعه ای دارد و برای استحصال انرژی از آن باید با بوجودآوردن نیروگاه همراه شد، بدین جهت شناخت مخاطرات دریایی و ارائه پیش آگاهی های آن مستلزم حضور و همکاری قشر بزرگی از متخصصان علوم و فنون دریایی است که در کنار آن بتوان به ایجاد سایت انرژی هم توجه کرد.
فیزیک دریا، زیست شناسی دریا، مدل سازی پدیده های دریایی، مهندسی ساحل، مهندسی اقیانوسی، اقیانوس شناسی ماهواره ای، مدیریت داده های دریایی، زمین شناسی دریا، شیمی دریا و ژئوفیزیک دریایی از تخصص های اصلی برای ارائه پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی است که می تواند مقدمه ای برای ایجاد نیروگاه های برقی هم باشد.
منبع: plats.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب