به گزارش پلات مدیرعامل بانك عامل بخش مسكن می گوید تراز منابع و مصارف صندوق پس انداز مسكن یكم در حال منفی شدن است و این احتمال وجود دارد كه صندوق نتواند به تعهدات تكلیفی خود عمل كند.
به گزارش پلات به نقل از مهر، اخیرا مدیریت بانك عامل حوزه مسكن به دنبال تغییر و تحولات مدیریتی در بانك های دولتی، دستخوش تغییراتی شد و یكی از اعضای سابق هیات مدیره این بانك كه خود طراح «صندوق پس انداز مسكن یكم» بود، در رأس مدیریتی این بانك قرار گرفت. طبیعی است كه این انتخاب می تواند به این مفهوم باشد كه دولت در بخش مسكن، به دنبال تقویت صندوق مسكن یكم هم در حوزه «اعطای تسهیلات خرید مسكن برای خانه اولی ها» و هم «بهسازی بافت های فرسوده» است.
با این حال در شرایطی كه انتظار می رفت خبرهای خوشی از صندوق پس انداز مسكن یكم به گوش برسد، اما ابوالقاسم رحیمی اناركی، مدیرعامل جدید بانك عامل حوزه مسكن در اولین سخنرانی رسمی اش بعد از انتصاب، از یك دغدغه بزرگ این بانك پرده برداشت.
با كسری منابع صندوق مسكن یكم مواجه شده ایم
وی بر مبنای آنچه پایگاه خبری بانك مسكن آورده در همایش تحلیل بازار مسكن ۹۷ تصریح كرد: هم اكنون یك نگرانی عمده در این حوزه وجود دارد و آن، احتمال كسری در منابع صندوق به واسطه افزایش حجم خروجی (حجم پرداخت تسهیلات) این صندوق در قالب تسهیلات پرداختی به متقاضیان است كه در این زمینه نیز، پیشنهاداتی تهیه شده و به مراجع سیاست گذار و تصمیم گیر همچون مجلس عرضه شده است.
گزارش خبرنگار مهر هم از همین همایش حاكی است: رحیمی اناركی، استقبال ویژه از صندوق پس انداز مسكن یكم را خاطرنشان كرد و اظهار داشت: تابحال ۳۵۷ هزار حساب پس انداز در این صندوق افتتاح شده كه ۲۸۵ هزار حساب آن زنده و بخشی از آن فسخ شده است.
وی اضافه كرد: تابحال ۳۳ هزار واحد مسكونی از محل صندوق مسكن یكم تسهیلات پرداخت شده كه هر هفته، تعداد افتتاح كنندگان این حساب افزایش می یابد. مشكل این حساب این است كه ممكن است با كسری منابع مواجه شود، چون میزان تعهدات آن بالا است.
رحیمی اناركی با اشاره به اینكه استمهال هفت ساله اقساط وام مسكن مهر به كمك صندوق یكم می آید، اظهار داشت: با این حال، این امكان وجود دارد كه میزان منابع و پرداخت تسهیلات در این صندوق از حد تعادل خود خارج شود.
صندوق مسكن یكم ورشكست می شود؟
بر اساس هشدارهایی كه رحیمی اناركی اعلام نموده، احتمال ورشكستگی صندوق پس انداز مسكن یكم وجود دارد؛ به خصوص كه طراحی صندوق به گونه ای است كه تجهیز آن به سختی انجام می گردد و در صورتی كه روش های تجهیز آن را تغییر ندهد، سقوط این صندوق محتمل خواهد بود.
روش های موجود تجهیز منابع
یكی از روش های تجهیز منابع صندوق مسكن یكم، تغییر در جمع آوری آورده های مردمی باشد. به این معنا كه بانك عامل بخش مسكن می تواند از مردم در هنگام ثبت نام اولیه و افتتاح حساب، ۴۰ میلیون تومان به صورت یكجا دریافت كرده و سپس برداشت از آن را ممنوع كند و نهایتا بعد از یك سال، این پول را همراه با تسهیلات به متقاضی برگرداند. ولی این روش با عنایت به بالا بودن رقم اولیه به سختی می تواند برای متقاضیان و سپرده گذاران جذابیت تولید كند كه در نتیجه از تعداد متقاضیان می كاهد. همین اتفاق هم در كاهش منابع این بانك بی اثر نبوده است.
یكی دیگر از منابع صندوق پس انداز مسكن یكم، اقساط بازگشتی مسكن مهر است كه دولت یازدهم طی مصوبه ای این منبع را برای صندوق در نظر گرفت. در این مصوبه كه به تصویب نامه استمهال ده ساله خط اعتباری مسكن مهر مشهور شده، مقرر است تا ۱۰ سال آینده اقساط تسهیلات مسكن مهر به جای بازگشت به بانك مركزی همچنان در اختیار بانك مسكن بماند كه بخشی از آن (۳ دهم) به افزایش اعتبار كلی مسكن مهر برای اعطای تسهیلات بیشتر به متقاضیان دریافت این واحدهای مسكونی و بقیه هم به تجهیز منابع صندوق پس انداز مسكن یكم تعلق می گیرد.
كمك رسانی مسكن مهر دولت نهم به دولت دوازدهم
اناركی در حاشیه همایش «تحلیل بازار مسكن ۹۷» در جمع خبرنگاران در مورد استفاده از بازگشت اقساط مسكن مهر در صندوق پس انداز مسكن یكم اظهار داشت: برای اقساط برگشتی مسكن مهر تا ۱۰ سال آینده برنامه ریزی شده است. ۳ سال آن را بابت افزایش سقف كلی خط اعتباری مسكن مهر از ۴۵۰ هزار به ۵۵۵ هزار میلیارد ریال اختصاص داده ایم كه مبلغی حدود ۱۰۵ هزار میلیارد ریال خواهد بود. ۷ سال بعد آن هم برای جبران كسری منابع صندوق مسكن یكم تجهیز خواهد شد.
وی ادامه داد: روش های دیگر هم عموما حول و حوش كمك های دولتی از محل منابع غیرمنقول وزارت راه و شهرسازی و كمك های بانك مركزی است كه بعضی از آنها همچون افزایش سرمایه بانك مسكن از محل اراضی وزارت راه و شهرسازی دارای مجوزهای قانونی لازم است. اما برخی دیگر نیازمند دریافت مجوزهای لازم از مجلس و شرای پول و اعتبار خواهد بود كه عموما دستیابی به آنها زمان بر است.
شرایط وام مسكن یكم فعلا تغییر نمی كند
رحیمی اناركی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره تغییر شرایط وام مسكن از محل صندوق پس انداز مسكن یكم در سال آینده اظهار داشت: مدل وام صندوق پس انداز مسكن یكم به گونه ای طراحی شده كه این مدل چندان قابل تغییر نیست. اگر شرایطش تغییر كند، این مدل روی بحث منابع و مصارفش اثر می گذارد اگر مصارف آن بیشتر شود، باید مدل جدیدی طراحی نماییم كه منابع آن تأمین شود. در این خصوص بررسی ها و پیشنهادهایی داده ایم كه اگر به جمع بندی برسد، می توان یك سری تغییراتی در شرایط وام مسكن یكم را شاهد بود. ممكن است این تغییرات در سال ۹۷ به تصویب برسد كه من آن را بعید می دانم چون دولت با تنگنای مالی و كمبود منابع مواجه می باشد.
بنابراین بر مبنای اظهارات مدیرعامل بانك عامل حوزه مسكن، ورودی منابع به صندوق مسكن یكم به گونه ای كم اثر شده كه با كوچكترین تغییرات، تعادل منابع و مصارف آن به هم می ریزد.
روش محاسبه آورده های متقاضیان
بر اساس آنچه وبسایت رسمی بانك عامل حوزه مسكن اعلام نموده، هم اكنون برای افتتاح حساب در صندوق پس انداز مسكن یكم با هدف دریافت تسهیلات ۸۰ میلیون تومانی، متقاضی باید در هنگام افتتاح حساب ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در حساب داشته باشد. همینطور دوره انتظار دریافت وام، یك سال است كه دو دوره ۶ ماهه به صورت مجزا محاسبه می گردد و متفاضی می بایست در هر دوره (هر ۶ ماه یك بار) ۱۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان را بعنوان حداقل متوسط موجودی خود در گردش های مالی این حساب، داشته باشد.
با توجه به موارد مذكور، از یك سو امكان فشار آوردن بیشتر بر مردم برای افزایش آورده های متقاضی وجود ندارد و از جانب دیگر با عنایت به كمبود درآمدهای دولت، امكان تجهیز منابع صندوق مسكن یكم با استفاده از منابع دولتی به سختی امكان پذیر است.
بنابراین در صورتی كه تدابیری برای نجات صندوق اندیشیده نشود، شاهد شكست یك طرح خوب در حوزه مسكن خواهیم بود. باآنكه فلسفه راه اندازی صندوق مسكن یكم، خانه دار شدن از محل پس انداز است، اما به نظر می رسد در هنگام طراحی اولیه آن برای مسائلی همچون نوسانات ارزی، كاهش ارزش پول ملی، تورم عمومی و هم افزایش جهشی قیمت مسكن، برآوردهای غیر واقعی شده است.